Klauzula sumienia

To jest element tekstowy. Kliknij ten element dwukrotnie, aby edytować tekst. Możesz też dowolnie zmieniać rozmiar i położenie tego elementu oraz wszelkie parametry wliczając w to tło, obramowanie i wiele innych. 

Autor tekstu

Klauzula sumienia, wzbudzająca tak wiele emocji, to nic innego, jak możliwość odstąpienia od leczenia. Pisałam już o tym tutaj (link do poprzedniego tekstu). Jednak dziś zajmę się tylko tym jednym zagadnieniem- głównie dlatego, że Sejm szykuje się właśnie do zmiany przepisów nazywanych potocznie klauzulą sumienia.

Po co nam klauzula sumienia w ogóle potrzebna?

Jest ona niezbędna głównie dlatego, że różnym się między sobą światopoglądowo, a jednocześnie wydajemy wspólne pieniądze na ochronę zdrowia. Klauzula chroni pacjenta przed staniem się zakładnikiem poglądów moralnych lekarza, pielęgniarki i położnej, a ich z kolei przed staniem się niewolnikami poglądów swoich pacjentów. 

Bez klauzuli lekarze musieliby udzielać świadczeń, które godzą ich zdaniem w istotne dobra moralne, a pacjenci byliby pozbawieni podstawowych świadczeń, które są im gwarantowane zgodnie z prawem i na które przeznaczają część swoich przychodów.

Czym jest klauzula sumienia

Klauzula sumienia obejmuje sytuacje, w której osoba podlegająca pewnemu obowiązkowi, np. z uwagi na rodzaj wykonywanego zawodu, z którego wynika konieczność podjęcia określonych działań – uchyla się od tego obowiązku ze względu na wyznawaną religię lub światopogląd

Zgodnie z przepisami lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem z tym że ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego.

Z powyższego wynika możliwość odstąpienia przez lekarza od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, np. dokonania zabiegu przerwania ciąży w sytuacji, gdy przerwanie ciąży jest dozwolone przez prawo.

W razie odmowy dokonania zabiegu lekarz ma obowiązek wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w innym zakładzie opieki zdrowotnej oraz uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie swojego przełożonego.

Przy dokonaniu oceny prawnej dopuszczalnego kierowania się tzw. klauzulą sumienia sprawdzeniu podlega nie sama motywacja etyczna – ta bowiem jest suwerenna – lecz okoliczność, czy wątpliwe etycznie dla lekarza działanie nie było niezbędne ze względu na niebezpieczeństwo utraty życia pacjenta, ciężkiego uszkodzenia jego ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, stanowiące przypadek niecierpiący zwłoki.

Warto bowiem pamiętać, że lekarz nie może powołać się na "klauzulę sumienia", gdy potrzebującemu pomocy w przypadku zwłoki grozić może bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. 

Nie tylko przerywanie ciąży…

Błędem jest koncentrowanie się dyskusji nad klauzulą na kwestiach wyłącznie prokreacyjnych takich jak antykoncepcja, czy przerywanie ciąży, a tym bardziej konfrontowanie jej z prawem do życia.

Klauzula sumienia może obejmować dużo więcej zagadnień, niż tylko z ludzką prokreacją. Do takich zagadnień zalicza się na przykład sytuacje, gdy lekarz:

• przekonany o niemoralności przeszczepień narządów nie informuję pacjenta, gdzie może on skorzystać z tej formy leczenia,

• świadek Jehowy nie informuje pacjenta wymagającego podania krwi o możliwości uzyskania tej formy leczenia,

• przekonany, że obowiązek szczepień ochronnych to rezultat spisku firm farmaceutycznych i rządów odmawia wykonania szczepienia u dziecka i ie informuje rodzica o tym, gdzie może on poddać dziecko szczepieniu.

Obecne prace w Sejmie

W środę późnym wieczorem sejmowa komisja zdrowia głosami posłów PiS opowiedziała się za zaostrzeniem klauzuli sumienia. Wcześniej lekarze, którzy odmawiali wykonania legalnej aborcji, musieli poinformować pacjentkę, gdzie może szukać pomocy. Teraz nie będzie to już konieczne.

Zgodnie z projektem zmiany ustawy lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, z tym że ma obowiązek odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Lekarz wykonujący zawód na podstawie stosunku pracy albo w ramach służby ma ponadto obowiązek uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego. 

W przypadku powstrzymania się przez lekarza od wykonania świadczenia zdrowotnego, o którym mowa wyżej, podmiot leczniczy, w ramach działalności którego powstrzymano się od wykonania świadczenia zdrowotnego, jest obowiązany wskazać lekarza lub podmiot wykonujący działalność leczniczą, który zapewni możliwość wykonania tego świadczenia.

Poprawka, nad którą pracuje Sejm, zdejmuje z lekarza obowiązek informowania pacjenta, gdzie może uzyskać dane świadczenie. Przerzuca ten obowiązek na podmiot leczniczy, co prowadzi do sytuacji, w której jeśli lekarz wykonuje zawód w ramach własnej działalności- pozbawia pacjenta prawa do uzyskania informacji o tym, gdzie powinien się udać, aby uzyskać świadczenie.

Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, służy jedynie jako punkt wyjścia i nie stanowi porady prawnej, ani też nie może zostać uznany za świadczenie pomocy prawnej, w tym poradę, opinię prawną, wykładnię prawa lub konsultację prawną w jakiejkolwiek sprawie czy też chęci ich wyrażenia. Zawarte w niniejszej publikacji informacje nie odnoszą się do konkretnego stanu faktycznego. Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji lub działania należy skonsultować się ze specjalistą w danej dziedzinie. Jeśli chcesz skonsultować z nami dany artykuł- napisz do nas: prawnik@medicalpr.pl

KONTAKT